Arama Motoru Nedir?
İnsanlar fikir sahibi olmadıkları bir konu hakkındaki bilgileri internetten öğrenebiliyor. Bunun için kullandıkları araç arama motorları oluyor. Aranan bilgiyi açıklayan ipuçlarıyla yapılan aramalar sayesinde istenilen konuyu öğrenme imkanı bulunuyor.
Günümüzde internet üzerinden bilgiye ulaşmak amacıyla kullanılabilecek birden çok arama motoru bulunuyor. Bu motorların özellikleri ve çalışma prensipleri birbirinden ayrılıyor. 2025 yılında kullanılan ve en iyi kabul edilen arama motorlarını şunlar oluşturuyor.
1. Arama Motoru Temelleri
2025 yılında kullanılan en iyi arama motorlarını öğrenmeden önce temel tanımı ve çalışma mantığını bilmek gerekiyor. Böylelikle ihtiyaca uygun ve doğru arama motorunun seçilerek kullanılması mümkün oluyor.
1. Arama Motorunun Temel Tanımı
Kullanıcıların internet üzerinden arama yapmasını sağlayan ve yapılan aramaya göre web sitelerini tarayarak doğru cevapların bulunduğu siteleri listeleyen yazılım sistemine arama motoru deniyor.
Arama motorlarının temel fonksiyonu insanların bilgiye anında erişmelerini sağlamak oluyor. Ancak bu bilgiler herkese açık olarak yayınlanan içerikler oluyor ve yapılan aramalar sonucunda erişilebiliyor.
2. Çalışma Mantığı (3 Adım)
İnsanların bilgi alabilecekleri web sitelerine ulaşmalarını sağlayan arama motorları 3 aşamalı olarak çalışan yazılım sistemleridir. Bu aşamalar;
Tarama (Crawling)
Arama motorlarının çalışması tarama aşaması ile başlıyor. Crawling ismi de verilen bu aşamada yazılımlardan yararlanılıyor. Tarama için motorların kullandığı yazılımlara ise crawler, örümcek, bot ve web bot isimleri veriliyor. Bu yazılımlar sayesinde web sitelerinin taranması, yeni web sitelerinin bulunması, içeriklerin toplanması ve web sitesi güncellemelerinin takip edilmesi gibi işlemler yapılıyor. Ayrıca link kullanarak web siteleri arasında dolaşarak bilgilere erişilmesini sağlıyor.
Dizinleme (Indexing)
Arama motorları tarama esnasında aranan bilgileri içeren verileri elde ediyor. Bu verilerin kullanıcıya ulaşmasını sağlamak içinse veri tabanına kaydedilmesini sağlıyor. Arama motoru bünyesinde bulunan bu veri tabanı sayesinde web sayfalarının görünmesi sağlanıyor.
Dizinleme işlemi yapılırken web sitelerinin Url adresleri, sitedeki videolar, resimler, metinler ve başlıklar kaydediliyor. Bu içerikler konu başlığı ya da anahtar kelime detayına göre sınıflandırılıyor. Böylelikle sınıflandırılan bilgilere yapılan aramalar sonucunda kolayca erişilmesi sağlanmış oluyor.
Sıralama (Ranking)
Arama motorlarının çalışmasının son aşaması sıralama (ranking) olarak anılıyor. Bu aşamada kullanıcılar için en uygun olan yanıtın bulunması hedefleniyor. Bu yanıtın bulunması içinse yapılan sorgunun web sayfalarıyla alaka düzeyi belirleniyor.
Bunun için anahtar kelime ölçüsü, içerik kalitesi, kullanıcı deneyimi, içerik güncelliği, sitenin güvenilirliği, mobil uyumluluk, backlink sayısı, domain otoritesi ve site hızı dikkate alınıyor. Bu kriterler göz önüne alınarak bir algoritma oluşturuluyor ve web sayfaları kullanıcı önüne sıralanıyor.
Arama motorunun çalışması tamamlandıktan sonra yayınlanan listeden sorgu içeriğini ilgilendiren web sayfaları incelenebiliyor. Böylece sayfalarda yer alan bilgilerden yararlanma, not alma ve bilgileri kullanma imkanı bulunuyor.
En İyi Arama Motorları
Arama motorlarının en iyisini özellikleri ve çalışma prensipleriyle sınırlamamak gerekiyor. Bunlar yanı sıra popüler durumda olmaları ve dünya pazarında bulunan payları dikkate almak gerekiyor.
Bu detaylar doğrultusunda en iyi arama motorları:
Dünya genelinde arama motorları arasında pazar payıyla lider konumda bulunuyor. Sahip olduğu pay ise 90+ olarak anılıyor. Bu arama motorunun en önemli özelliği dikey arama servisi entegrasyonunun bulunması oluyor.
Bu özellik sayesinde insanlar arama yapmanın dışında bu sistemi haber, görsel ve keşfet bölümleri için de kullanabiliyor. Kullanıcı deneyimi için sık sık güncelleniyor olması yeni özelliklerin edinilmesine ve kullanımının daha kolay olmasına yardımcı oluyor.
Microsoft Bing
Bu arama motorunu Microsoft destekliyor. Dünya pazarında %3’lük paya sahip olan bu arama motoru kullanıcılara kaliteli görsel arama deneyimi sunuyor. Bu arama motoru son dönemde yükselişte görülüyor.
Bunun nedeni ise Open Al ve Copilot entegrasyonunun yapılması oluyor. Bu entegrasyon sayesinde arama motorunu kullanan kişiler içeriklere yapay zeka desteğinden yararlanarak ulaşma fırsatı buluyor.
Yandex
Bu arama motorunun Türkiye’de önemli bir pazar payı bulunuyor. Özellikle Google kullanmayı istemeyen kullanıcılar tarafından tercih ediliyor. Yandex Haritalar ve Yandex Metrica gibi araçları bulunuyor. Bu arama motorunun dünya pazarındaki payı ise %0.87 olarak ifade ediliyor. Bu motorun Türkiye’de yaygın şekilde kullanılmasının nedeni ise Türkçe desteğinin bulunması oluyor.
Baidu
En iyi dördüncü arama motoru Baidu ismiyle anılıyor. Çin’de yaygın kullanılan bu motor Mandarin dilini kullanıyor. Dil seçeneğinin olmaması bu motorun farklı ülkelerce kullanılmasını imkansız kılıyor. Bu arama motorunun dünya pazarındaki payı ise %1.27 oluyor. Bu motorun bulut depolama, harita ve müzik gibi entegre servisleri de bulunuyor.
DuckDuckGo
Son isim DuckDuckGo arama motoru oluyor. Bu arama motorunun temel özelliği kullanıcıyı takip etmemesi oluyor. Böylelikle gizlilik odaklı olarak çalışıyor ve kullanıcılar internet üzerinde yapmak istedikleri aramaları takip edilme kaygısı yaşamadan yapıyor.
Ayrıca bu motorun kişisel verileri kaydetme özelliği bulunmaz. Yapılan arama sonuçlarını kullanıcıya sunması içinse DuckDuckGo tarayıcı ve diğer tarayıcıları kullanır.
Bilgiye erişme, e-ticaret yapmak, marka bilinirliğini artırmak ve internette dolaşmak için özellikleri incelenen arama motorları seçilebiliyor. Alınan sonuçlar ve erişilen web sayfaları farklılık gösterebiliyor. Bunun için arama motoru seçiminin karşılaştırma sonrasında yapılması gerekiyor.
Alternatif Ve Gizlilik Odaklı Arama Motorları
İnternet kullanıcılarının arama motoru seçerken çeşitli kriterleri göz önüne alması gerekiyor. Gizlilik odaklı olması bu kriterler arasında bulunuyor. Kullanıcıların yaptığı aramaları gizleyen ve takip etmeyen motorlar daha güvenli olarak görülüp tercih ediliyor. Bunun dışında fazla bilinen arama motorlarını kullanmayı istemeyen ve alternatif arayanlar için de değerlendirilebilecek arama motorları bulunuyor.
Bunlar;
Gizlilik ve Güvenlik
Arama motorlarının gizlilik ve güvenliğe önem vermesini isteyenler için Startpage ve DuckDuckGo arama motorları doğru seçeneği oluşturuyor. Hollanda merkezli Startpage kişisel verilerin korunması amacını taşıyor.
Bunun için arama sonuçlarını listelerken verileri korumaya alıyor. Aldığı sonuçlar Google üzerinden olup veri korumasını kendi özelinde yapıyor. DuckDuckGo arama motoru ise gizlilik odaklı olarak çalışıyor. Bunun için yapılan aramaların kaydedilmesi ve takip edilmesi özelliği bulunmuyor. Ayrıca kişisel verileri veri tabanında tutmadığı için çalınma veya kopyalanma durumu yaşanmıyor.
Ekolojik Odaklı
İnsanlar arama motorlarının çevre dostu olmasını isteyebiliyor. Ecosia arama motoru kullanıcıların bu isteğini gerçekleştiriyor. Bu motor üzerinden yapılan aramaların geliri ağaç dikme etkinlikleri için değerlendiriliyor. Bu motorun kullanımını yapan kişiler ağaç dikilmesine katkı sağlamış oluyor. Bunun dışında arama motorunun gizlilik koruması bulunuyor.
Akademik
İnsanların alternatif olarak seçebilecekleri arama motorları arasında Google Scholar bulunuyor. Bu arama motoru kullanıcıların yalnızca akademik içeriklere erişmesini sağlıyor. Bu motor sayesinde diğer içerikler arasında tarama yapma zorunluluğu ortadan kalkıyor. Ayrıca içeriklere pdf formatında ulaşım sağlanıyor. Google tarafından geliştirilmiş olan bu motor 2004 yılından beri kullanılıyor.
Gizlilik, güvenlik ya da akademik özelliklerde arama motoru kullanmak isteyen kişilerin Google Scholar, DuckDuckGo, Ecosia veya Startpage isimli arama motorlarını kullanmaları gerekiyor. Bunların dışında da aramaları kolaylaştıracak, pazar payı farklılık gösteren ve özellikleri değişen arama motorları bulunuyor.